BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ

1037 – 1194

İpek Yolu'nun Koruyucuları, Anadolu'nun Fatihleri ve İslam Dünyasının Kalkanı.

Önemli Hükümdarlar

Oğuzların Kınık boyundan çıkıp Cihan'a hükmedenler

Tuğrul Bey

1037-1063

Kurucu ve İlk Sultan

Dandanakan Savaşı (1040) ile devleti kurdu.
1055'te Bağdat'ı Şii Büveyhoğullarından kurtardı.
Abbasi Halifesi ona "Doğunun ve Batının Sultanı" unvanını verdi.

Alp Arslan

1063-1072

Anadolu'nun Fatihi

Malazgirt Zaferi (1071) ile Anadolu kapılarını Türklere açtı.
Ani Kalesi'ni fethetti.
Veziri Nizamülmülk'e geniş yetkiler vererek devletleşmeyi hızlandırdı.

Melikşah

1072-1092

Muhteşem Yüzyıl

İmparatorluk en geniş sınırlarına ulaştı (Kaşgar'dan Boğazlara).
Bilim ve sanatın zirve yaptığı "Altın Çağ" yaşandı.
Hasan Sabbah ve Batıniler ile mücadele etti.

Sultan Sencer

1118-1157

Son Büyük Sultan

Fetret devrine son vererek devleti tekrar toparladı.
Merv şehrini başkent yaparak bir bilim merkezi haline getirdi.
Katvan Savaşı'ndaki yenilgi ve Oğuz isyanı çöküşü getirdi.

Devletin Temel Taşları

Selçuklu'yu imparatorluk yapan kurumlar ve kişiler

Nizamülmülk

Alp Arslan ve Melikşah'a vezirlik yapan büyük devlet adamı. "Siyasetname" adlı eseriyle devlet yönetimi hakkında yüzyıllarca sürecek bir rehber bıraktı.

Nizamiye Medreseleri

Dünyanın ilk üniversite modeli sayılır. Sünni İslam'ı korumak, devlet adamı yetiştirmek ve Batıni propagandasına karşı ilimle cevap vermek için kuruldu.

İkta Sistemi

Toprağa dayalı askeri sistem. Devlet hazinesinden para çıkmadan devasa bir ordu beslenmesini ve tarımsal üretimin devamlılığını sağladı.

Selçuklu Savaş Sanatı

Selçuklu ordusu, yüksek hareket kabiliyetine sahip atlı okçulardan oluşuyordu. En meşhur taktikleri "Turan Taktiği" (Kurt Kapanı) idi. Ordu merkezde zayıf görünerek geri çekilir, düşmanı çember içine çeker ve yok ederdi.

Hafif Süvari Zırhlı Gulamlar Mancınık

26 AĞUSTOS 1071

MALAZGİRT ZAFERİ

KOMUTAN Sultan Alp Arslan

RAKİP Romen Diyojen

SONUÇ Anadolu'nun Fethi

Muş'un Malazgirt ovasında meydana gelen bu meydan muharebesi, sadece iki ordunun değil, iki medeniyetin çarpışmasıydı. Bizans ordusu sayıca üstün olmasına rağmen, Sultan Alp Arslan'ın uyguladığı "Hilal Taktiği" (Turan) sayesinde Türkler kesin bir zafer kazandı.Böylece Anadolu'nun kapıları Türklere açılmış oldu.

"Size öyle bir vatan aldım ki; ebediyen sizin olacaktır."
- Sultan Alp Arslan

Kültür ve Sanat

Selçuklular sanatın, bilimin ve öğrenimin büyük koruyucularıydı.

Mimari ve Kümbetler

Selçuklu mimarisi, taç kapıları ve geometrik taş işlemeleriyle (mukarnas) tanınır. "Kümbet" adı verilen anıt mezarlar (Örn: Ahlat Mezar Taşları), Türk çadır geleneğinin taşa yansımış halidir.

Bilim ve Edebiyat

Ömer Hayyam bu dönemde yaşamış, matematikte binom açılımını bulmuş ve dünyanın en hassas takvimlerinden biri olan "Celali Takvimi"ni hazırlamıştır. Gazali ise felsefe ve din bilimlerinde çığır açmıştır.

Geniş Topraklar

Doğu'dan Batı'ya uzanan 10 milyon km²'lik hakimiyet

Orta Asya ve İran

Horasan, Maveraünnehir ve İran, imparatorluğun kültürel ve idari kalbiydi.

Irak ve Bağdat

Abbasi Halifeliği himaye altına alınarak İslam dünyasının siyasi liderliği Türklerin eline geçti.

Anadolu

Bizans'ın direnci kırılarak Anadolu ebedi Türk yurdu yapıldı. İznik ve Konya gibi şehirler fethedildi.

Kalıcı Miras

Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun etkisi yüzyıllar boyunca devam etti

Türk-İslam Sentezi

Türklerin savaşçı ruhu ile İslam'ın manevi değerleri birleştirilerek "Gazi" anlayışı oluşturuldu.

Osmanlı'nın Temeli

Selçukluların kurduğu idari yapı, uç beyliği sistemi ve Ahilik teşkilatı, Osmanlı Devleti'nin kuruluşuna zemin hazırladı.

Haçlılara Karşı Kalkan

Haçlı Seferleri'nin en şiddetli dönemlerinde İslam dünyasını parçalanmaktan Selçuklular korudu.

Atabeylik Sistemi

Şehzadelerin devlet tecrübesi kazanması için uygulanan bu sistem, yetenekli yöneticiler yetişmesini sağladı.