HARZEMŞAHLAR

1077 – 1231 CE

İhtişamdan Küllere: Orta Asya'nın Son Büyük Gücü.

Önemli Hükümdarlar

İmparatorluğun kaderini şekillendiren şahlar ve sultanlar

Anuş Tekin

1077-1097
Kurucu
  • Melikşah tarafından atandı
  • Hanedanlığın temelini attı
  • Selçuklulara sadık kaldı

Alaaddin Tekiş

1172-1200
İmparatorluk Mimarı
  • Rey Savaşı'nda Selçukluları yendi
  • Horasan ve Irak'ı fethetti
  • Bağımsızlığı ilan etti

Alaaddin Muhammed

1200-1220
Büyük Sultan
  • Kendini 'Cihan Sultanı' ilan etti
  • En geniş sınırlara ulaştı
  • Otrar Faciası ile yıkımı başlattı

Celaleddin Harzemşah

1220-1231
Son Kahraman
  • Moğolları meydan savaşında yendi
  • İndus Nehri'ndeki efsanevi direniş
  • İmparatorluğun son umudu oldu

İmparatorluk Sınırları

Moğol İstilası Öncesi En Geniş Sınırlar (c. 1215)

Harzemşahlar Haritası

Stratejik Noktalar

  • Gürgenç (Urgench) Devletin görkemli başkenti. Ceyhun nehri kıyısında ticaret ve kültür merkezi.
  • Semerkant İpek Yolu'nun incisi, son dönemlerde başkentlik yapmış bilim yuvası.
  • Otrar Moğol felaketinin başladığı sınır şehri. Stratejik ticaret kapısı.
  • Hakimiyet Alanı Aral Denizi'nden Basra Körfezi'ne, Pamir Dağları'ndan Zagros Dağları'na kadar.

Kültür ve Toplum

Türk, Pers ve İslam geleneklerinin harmanlandığı köklü medeniyet

Bilim

Bilim ve Alimler

Harzemşah sarayı büyük alimleri ağırladı. Harezmi gibi dehaların yetiştiği bu topraklar, bilimin merkeziydi.

Mimari

Mimari İhtişam

Semerkant ve Buhara, muhteşem camiler, saraylar ve kervansaraylarla donatıldı. Mimari altın çağını yaşadı.

Ticaret

İpek Yolu Ticareti

İpek Yolu'nun kalbinde yer alan devlet, zengin bir ticaret ağına ve ekonomik refaha sahipti.

Moğol Felaketi

Orta Asya'da eşi görülmemiş bir yıkım (1218 - 1221)

Tetikleyici Olay

Otrar Valisi İnalcık'ın Moğol tüccarları idam ettirmesi, Cengiz Han'ın gazabını tetikledi ve tarihin en büyük istilalarından birine yol açtı.

Yıkım ve Fetih

Moğol ordusu üstün taktikler ve psikolojik harp kullandı. Şehirleri harabeye çevirdi, nehir yataklarını değiştirdi ve kitleleri katletti.

Yıkım Kronolojisi

Otrar Faciası (1218)

Moğol kervanının yağmalanması ve elçilerin öldürülmesi, imparatorluğun idam fermanı oldu.

Buhara'nın Düşüşü (1220)

Kısa bir kuşatmadan sonra Buhara düştü. Şehir yakıldı, halk kılıçtan geçirildi veya köle yapıldı.

Semerkant'ın Yıkımı (1220)

Güçlü surlarına rağmen Semerkant 5 günde düştü. Moğollar, sivilleri canlı kalkan olarak kullandı.